Utangaçlık yaş fark etmeksizin birçok insanın hissettiği ama hissettiğinden bile utanması gerektiğinin düşünüldüğü bir duygu olarak karşımıza çıkıyor. Farklı ortamlarda, farklı insanlarla konuşmak ya da iş yapmak herkes için kolay olmayabiliyor. Özellikle okula başladıkları dönemde büyük bir sıkıntı yaşayan çocuklar için hem empati kurabilecekleri hem de utangaçlığın kötü bir duygu olmadığını anlayabilecekleri kitapları derledik.
1) I'm Feeling (A Little Bit) Shy
Yazar / İllüstratör: Anna Milbourne / Åsa Gilland
Yayıncı / Seri: Usborne / I’m Not Very… serisi
Yayın Tarihi: Ekim 2023
Konu: Kitap, bir kız çocuğunun sosyal ortamlarda “merhaba” demekte zorlandığı, gruplara katılmakta çekingenlik hissettiği ve yeni bir okula başlamak gibi durumlarda utangaçlık yaşadığı bir dönemini anlatıyor. Ancak bu çekingenliğin sadece belirli durumlarla sınırlı olduğunu, aile ve yakın çevresiyle birlikteyken güvende olduğunu gösteriyor. Kitap, utangaçlığın geçici ve doğal bir his olduğunu vurgularken aynı zamanda bu duyguyla baş etmenin yollarını da olgun bir şekilde yansıtıyor.
Önerilen yaş: 3 yaş ve üzeri. Kitabın dili ve tasarımı, küçük çocukların duygu dünyasını anlamalarına ve konuşmalarına yardımcı olacak şekilde oluşturulmuş.
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
-
Utangaçlık Doğaldır: Sayfa sonunda fark edilen duyguların geçici olduğu ve çoğumuzun zaman zaman utangaç hissettiği vurgulanıyor.
-
Kendine Uygun Zaman Yaratmak: “Gözlemle, hazır olduğunda katıl” fikri, sosyal ortamlarda acele etmeme cesareti veriyor.
-
Duyguların Yeniden Çerçevelenmesi: Kelebek benzetmesi, heyecanın korku değil, dikkat ve farkındalık olarak görülebileceğini öğretiyor.
-
Empati ve Ailenin Gücü: Kız kardeşine ve ailesine güvenme duygusu, yalnız olmadığını hissettiriyor.
2) This Girl Can Be A Bit Shy
Yazar / İllüstratör: Stephanie Stansbie / Hazel Quintanilla
Yayıncı / Seri: Little Tiger Group / This Girl Can… serisi
Yayın Tarihi: Şubat 2024
Konusu: Küçük Ruby ile tanışıyoruz: Bazı günler cesur, enerjik ve konuşkan; diğer günler ise içine kapanık ve utangaç hissedebiliyor. Ve bu tamamen normal bir durum! Kitap, ruh halindeki dalgalanmaların doğal olduğunu vurgulayarak çocuklara duygusal çeşitliliği keşfetmeleri için destek sunuyor. Ruby kendi sesini buluyor, sınırlarını tanıyor ve duygularına saygı duyuyor. Kitabın retro tarzdaki, duygularla dolu çizimleri ve sıcak anlatımı bu mesajı net bir biçimde yansıtıyor.
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
Yaş Grubu: 3-7 Yaş
-
Duygular Doğaldır: Utangaçlık veya cesaret sürekli değildir; ruh hâli değişebilir ve her biri değerlidir.
-
Kendi Sesini Bulmak: Ruby, duygularına saygı duyar, sınırlarını çizer ve kendi yolunu gerçekleştirir.
-
Duygusal Güç: Hem utangaç hem güçlü olmak mümkündür. Bu kitap tam da bunu kutlar.
-
Empati: Çeşitlilik ve duygusal ifadeler, çocukların hem kendisinde hem başkalarında farkındalık geliştirmesini sağlar.
3) Miss Hazeltine S Home For Shy And Fearful Cats
Yazar / İllüstratör: Alicia Potter / Birgitta Sif
Yayıncı / Seri: Walker Books
Yayın Tarihi: 12 Mayıs 2015
Konusu: Miss Hazeltine, içine kapanık ve korkak kediler için özel bir okul açıyor. Bu kedilere "Kuş Temelleri", "Süpürgeden Korkmamayı" ve en önemlisi "İyi Düşünceler Düşünmeyi" öğretiyor. En utangaç kedi Crumb, saklanmayı tercih eden küçük bir kedi. Ancak Miss Hazeltine bir gün ortadan kaybolduğunda, Crumb içindeki cesareti keşfedip kahramanca bir kurtarma rolü üstleniyor
Yaş Grubu: 5–8 yaş
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
4) Cesur Ol
Yazar / Çevirmen: Poppy O. Neill / Çevirmen: Selin Can Cemgil
Yayıncı / Seri: Hep Kitap / İyi Yaşa, Sağlıklı Ol Serisi
Yayın Tarihi: Haziran 2023
Konusu: Kitap, sosyal ortamlarda içine kapanık, arkadaş edinmekte zorlanan ya da bir etkinliğe katılmaya çekinen çocuklara odaklanıyor. İçsel rehberleri olan “Deniz” adlı arkadaş canlısı karakter eşliğinde, çocuklara bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve farkındalık (mindfulness) temelli kolay etkinliklerle çekingenliklerinin üstesinden gelmeleri öğretiliyor. Bu süreç hem eğlenceli hem öğretici şekilde kurgulanmış
Yaş Grubu: 7-11 yaş
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
5) Wanda's Words Got Stuck
Yazar / İllüstratör: Lucy Rowland / Paula Bowles
Yayıncı: Nosy Crow
Yayın Tarihi: Eylül 2020
Konusu: Utangaç bir cadı olan Wanda’nın, konuşmak istediğinde kelimeleri tutuklukla çıkmamasıyla başlayan duygusal serüven; yeni sınıf arkadaşı Flo ile kurduğu bağ sayesinde cesarete dönüşüyor. Ardından bir sihir yarışmasında yaşanan aksiyon dolu anlar, Wanda’nın içindeki gücü ortaya çıkarmasına olanak sağlıyor. Kafiye düzeni ve büyülü çizimlerle desteklenen bu hikâye, çekingen çocuklar için yumuşak bir cesaret manifestosu niteliğinde.
Yaş Grubu: 3–7 yaş arası
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
- Yalnız olmadığını fark etmek: Benzer yalnızlık ve korkular yaşayan karakterlerle empati kurma
- Dostluğun gücü: Sosyal destekle içsel cesaretin keşfedilebileceğini öğretir
- Zor anlarda kendini ifade edebilmek: Cesur davranmanın mümkün olduğunu gösterir
- Sihirli bağlamda cesaret: Korku ve çekingenlik, sihir dolu bir atmosferde güvenli şekilde dönüştürülür.
6) Minik Cesur Kerevit
Yazar/İllüstratör: Gianni Rodari / Viola Sgarbi
Çevirmen: Sima Özkan
Yayınevi: Fom Kitap
Yayın Tarihi: 2021
Konusu: Bu minik kerevit, ailesine ve tüm kerevitlere rağmen geri geri yürümek yerine ileriye doğru yürümeye karar veriyor. Gece gündüz çaba gösteriyor, karşıt tepkilere rağmen vazgeçmiyor — çünkü cesaret, farklı olmayı ve direnmeyi gerektiriyor. Hikâyenin sonunda yer alan felsefi sorular ise çocukları sadece okumak ile kalmayıp sorgulama ve düşünmeye davet ediyor.
Yaş Grubu: 7–12 yaş (özellikle yeni okuma çağındaki çocuklar)
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
-
Farklı Olmanın Gücü: Cesaret, herkesin baktığı yoldan gitmek değil, kendi yolunu çizmektir.
-
Azim ve Kararlılık: Zorluklar ne kadar büyük olursa olsun, küçük adımlarla da olsa devam etmek önemlidir.
-
Aktif Düşünme: Hikâyenin sonunda yer alan sorular sayesinde çocuklar, kendi bakış açılarını oluşturma pratiği yaparlar.
-
İlham Veren Küçük Kahraman: Küçük bir kerevit bile büyük bir hayali gerçekleştirebilir — ve biz de!
7) Bob Ve Gaga Sanatı
Yazar / İllüstratör: Marion Deuchars
Yayınevi / Seri: Fom Kitap
Yayın Tarihi: 14 Aralık 2018 (Türkçesi)
Konusu: Bob’un sıska bacaklarına odaklandığını düşünürken, gagasından çıkan sanat yeteneğiyle tanışıyoruz. Bu beklenmedik keşif, Bob’un kendine güvenmesini ve “kendi gibi olmanın” cesaretini kazanmasını sağlıyor. Kitap hem resim dili hem öyküsüyle, küçük okurları sanatla kendini ifade etmenin yollarını keşfetmeye davet ediyor.
Yaş Aralığı: 4 yaş ve üzeri
Öne Çıkan Temalar ve Çocuklara Faydaları:
-
Görünüşün ötesine bakmanın değeri: İçsel yetenekler öne çıkar.
-
Sanat aracılığıyla duygulara erişim: Kendini ifade etmenin eğlenceli bir yolu.
-
Farklı olma cesareti: Öz-farkındalık ve bireyselliği teşvik eder.
-
Ebeveyn ve öğretmenler için: Çocuklara, görünüşten ziyade yetenek ve yaratıcılık temalarıyla kendilerini ifade etme yollarını açar.